4-) Ön Germeli I Kirişi
Betonarme köprülerde 10-15 m'den büyük açıklıkları geçmek için öngerme tekniği yaygın olarak kullanılmaktadır. Burada, büyük açıklığı geçmek için kesit derinliğini arttırmak yerine kesit içine yerleştirilen halatlar aracılığıyla kesite öngerme kuvveti uygulanır. Bu kiriş kesitler prekast olarak imal edilip yerine yerleştirilmeye hazır olarak sahaya getirilir. Öngermeli kesitler açıklık uçlarında mesnet görevi yapan altyapı elemanları arasında, elastomer mesnetler üzerine, köprü boyunca yerleştirilir.
Kullanıcı Parametreleri
- Mesnet Listesi (bearings)
Öngermeli I kiriş iki veya daha fazla mesnet arasında oluşan bir objedir. "bearings" parametresi ise öngermeli I kirişin üzerinde oluşacağı mesnetleri listeleyen parametredir.
- ParamInfo
Projede öngermeli I kiriş objesi oluşturulurken mesnetleri "pick"leme özelliği getirdiğimiz parametredir. Bunun haricinde minimum kaç mesnet maksimum kaç mesnet arasında objenin oluşması gerektiği sınırlamasının yapıldığı parametredir. Yukarıda bulunan parametrede görüldüğü üzere kiriş objesinin oluşması minimum iki mesnet maksimum otuz mesnet arasında sınırlandırılmıştır. bkz. Paraminfo Objesi
- Kiriş Tipi (BeamsType)
Input parametrelerde görüldüğü üzere kiriş boyutları ile alakalı herhangi bir boyut kullanıcı tarafından değiştirilememektedir. Kiriş boyutları öngermeli I kiriş veri tabanından gelmektedir. Bu veri tabanından hangi kiriş tipinin geleceği bu parametre ile belirlenmektedir.
Detaylı bilgi için bkz. Ongermeli I Kiris Veritabani
- Kiriş baş konsol uzunluğu (console_1)
Kiriş baş konsol uzunluğu, kiriş başlangıcının altında bulunan mesnetin merkezinden ne kadar uzama yapacağını ifade eden parametredir.
- Kiriş son konsol uzunluğu (console_2)
Kiriş son konsol uzunluğu, kiriş bitişinin altında bulunan mesnetin merkezinden ne kadar uzama yapacağını ifade eden parametredir.
- Malzeme Özelliği (Beamsmat)
Hesaplamalarda kullanılacak malzeme özelliklerinin atamasının yapıldığı input parametredir. Malzeme veri tabanından gerekli değerleri çekmektedir.
Detaylı bilgi için bkz. Malzeme Veritabanı
- runMesh
"runMesh" input parametresi öngermeli I kiriş içinde kodlanmış olan finite modelin görünüp görünmemesini sağlayan parametredir.
3D Geometri
3D geometriyi oluşturan parametrelerin tamamı exportlanmış durumdadır ve normalde "export" başlığı altında incelenmesi gerekir. Fakat geometrinin doğru anlatılabilmesi adına exportlanan parametreler içerisinden geometri ile alakalı parametreler bu kısımda incelenecektir.
- Öngermeli Kiriş Koordinatları
Kodda görüldüğü üzere öngermeli kiriş objesi, iki "point"ten oluşan "Line" Objesi ile "Section" Objesinden oluşturulmuştur. Başlangıç koordinatı olarak "BPos_st", bitiş koordinatı olarak da "BPos_end" parametreleri kullanılmaktadır. Kesitin gösterilmesi için ise ismi "Plane" olan "Section" Objesi oluşturulmuştur. "Section" Objesi içinde kullanılan "point"ler kiriş veritabanından geldiği için, "point"ler "BeamSize" grubunda tanımlanmıştır. Burada yapılan tanıma göre input parametre olan Kiriş Tipi (BeamsType) seçilmez ise kiriş düz bir çizgi olarak görülecektir. Kiriş tipi seçildiğinde "group" içerisinde tanımlanan ölçülere göre kiriş başından sonuna kiriş kesiti oluşturulacaktır.
- Öngermeli I kiriş "Alignment" hesapları
Kiriş objesinin "alignment" fonksiyonlarının tamamının değeri "None" durumdadır. Sebebi kiriş objesinin prefabrik olmasıdır. Kirişler, fabrikalarda istenen ölçülerde hazırlanıp köprülerde kullanılmaktadır. Dolayısı ile bu objenin sadece alignment'a katılım sağlayıp herhangi bir alignment fonksiyonundan etkilenmesi istenmemektedir. Ayrıca objenin "line" ve "surface"den oluşmasının sebebi de alignment ile alakalıdır. Yatay kurb durumu olduğunda, "Line" objesi kurba başlangıç ve bitiş noktasından girmektedir. Bu durumda kirişi düz istediğimiz için bize büyük avantaj sağlamaktadır. Yatay kurb haricinde, düşey kurbda ve verevli olduğu durumda da "Kiriş" objesinde herhangi bir değişim olmaması gerekmektedir.
Detaylı bilgi için bkz. 3D Geometrinin Güzergaha Yerlestirilmesi
- Öngermeli I kiriş "Verev (Skew)" hesapları
Düşey kurb ve verevli durumlarda kirişin düz şekilde davranış gösterebilmesi için "skew" hesapları yapılmıştır.
-Düşey kurb için;
Düşey kurb durumu olduğunda, AlignV= "None" olduğu için sadece kiriş kendini "alignment"a göre konumlandırıp, aşağıda bulunan resim gibi davranmaktadır. Kirişin ucunun düz davranması gerektiği için aradaki açının hesaplanıp "skewY" değeri olarak sisteme eklenmesi gereklidir. İşlem sonucunda kiriş, "alignment" hesabı içerisinde gösterilen AlignV resminde olduğu gibi görünecektir.
"Skew" ile ilgili detaylı bilgi için bkz. Line Objesi
Kod içerisinde "skewY" hesabına bakılacak olursa, "skewY" açı değeri "a5" ve "a6" açı değerlerinin toplamına eşittir.
a5 ;
"a5" açı değeri, 2 mesnet arasındaki kot farkının 2 mesnet arasındaki uzaklığa bölümünün ters tanjantına eşittir. Aşağıda bulunan resimde detaylı bir şekilde açıklanmıştır.
a6 ;
"a6" açı değeri ise, objenin "alignment"a girmesinden kaynaklı oluşan 2 mesnet arasındaki kot farkının 2 mesnet arasındaki uzaklığa bölümünün ters tanjantına eşittir. Aşağıda detaylı şekilde gösterilmiştir.
-Verevli durum için;
Kirişte verevli durum, kirişin altında bulunan altyapı objelerinin verevli olmasından kaynaklıdır. Objede verev açısı "skewSX" ve "skewSY" olarak hesaplanmıştır. Dolayısı ile altyapı kaç derecelik verev alıyorsa "skewSX" ve "skewSY" değeri kendini ilgili altyapı objesinin verev açısına eşitleyip sistemi düzgün çalışır hale getirmektedir. Kod incelendiğinde, "skewSX" değeri başlangıç altyapı objesinin verev değerini, "skewEX" değeri ise bitiş altyapı objesinin verev değerine karşılık gelmektedir.
Finite Element Model
Kod içerisinde BridgePath ismi ile ifade edilen group altında, finite element modeli oluşturulurken gereken koordinatlar hesaplanmıştır.
Ön germeli I kiriş objesi için hesaplanan koordinatlar:
- First_Point, güzergah üzerindeki kiriş başlangıç koordinatının gösterildiği parametredir.
- First_PointX, güzergah üzerinde bulunan kiriş başlangıç X koordinatının AlignHX fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- First_PointY, güzergah üzerinde bulunan kiriş başlangıç Y koordinatının AlignHY fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- First_PointZ, güzergah üzerinde bulunan kiriş başlangıç Z koordinatının AlignV ve AlignT fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- FirstPoint_Aligned, gerçek koordinat değerleri hesaplanan kiriş başlangıç X, Y ve Z koordinatlarının listelenmiş halidir.
- Last_Point, güzergah üzerindeki kiriş bitiş koordinatının gösterildiği parametredir.
- Last_PointX, güzergah üzerinde bulunan kiriş bitiş X koordinatının AlignHX fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- Last_PointY, güzergah üzerinde bulunan kiriş bitiş Y koordinatının AlignHY fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- Last_PointZ, güzergah üzerinde bulunan kiriş bitiş Z koordinatının AlignV ve AlignT fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- LastPoint_Aligned, gerçek koordinat değerleri hesaplanan kiriş bitiş X, Y ve Z koordinatlarının listelenmiş halidir.
- Console_LineSt, FirstPoint_Aligned ve LastPoint_Aligned koordinatlarından oluşan line üzerinde online fonksiyonu kullanılarak console1 uzunluğu olduğunda, kiriş başlangıç koordinatının yeni değerinin hesaplanması için kodlanan parametredir.
- Console_LineEnd, FirstPoint_Aligned ve LastPoint_Aligned koordinatlarından oluşan line üzerinde online fonksiyonu kullanılarak console2 uzunluğu olduğunda, kiriş bitiş koordinatının yeni değerinin hesaplanması için kodlanan parametredir.
- Beam_MeshLine, başlangıç noktasının koordinatı FirstPoint_Aligned ve bitiş noktasının koordinatı LastPoint_Aligned olan çizgiyi ifade eden parametredir.
Elastomer mesnet objesi için hesaplanan koordinatlar:
- BTfirst, kiriş objesinin başlangıç koordinatında bulunan mesnetin elastomer kısmının üst yüzeyindeki düğüm noktasına referans veren parametredir.
- BT1_PointX, güzergah üzerinde bulunan BTfirst parametresinin X koordinatının AlignHX fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- BT1_PointY, güzergah üzerinde bulunan BTfirst parametresinin Y koordinatının AlignHY fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- BT1_PointX, güzergah üzerinde bulunan BTfirst parametresinin Z koordinatının AlignV ve AlignT fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- BT1_PointAligned, gerçek koordinatları hesaplanan kiriş başlangıç koordinatındaki mesnetin elastomer üst yüzeyi koordinatlarının listelenmiş halidir.
- BTsecond, kiriş objesinin bitiş koordinatında bulunan mesnetin elastomer kısmının üst yüzeyindeki düğüm noktasına referans veren parametredir.
- BT2_PointX, güzergah üzerinde bulunan BTsecond parametresinin X koordinatının AlignHX fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- BT2_PointY, güzergah üzerinde bulunan BTsecond parametresinin Y koordinatının AlignHY fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- BT2_PointX, güzergah üzerinde bulunan BTsecond parametresinin Z koordinatının AlignV ve AlignT fonksiyonu kullanılarak gerçek koordinat sistemindeki değerini gösteren parametredir.
- BT2_PointAligned, gerçek koordinatları hesaplanan kiriş bitiş koordinatındaki mesnetin elastomer üst yüzeyi koordinatlarının listelenmiş halidir.
Objelerin koordinat hesapları sonrası finite model koordinat hesapları:
- NodePointList, BeamMeshLine parametresi ile gösterilen çizginin, linesplit fonksiyonuyla NumberofPiece kadar parçaya ayıran ve başlangıç ve bitiş koordinatlarını listeleyen parametredir. NumberofPiece exportlanan bir parametre olduğu için ilgili kısımda incelenecektir.
- GeneralNodePointList, sistemde gösterilecek bütün düğüm koordinatlarını liste haline dönüştüren parametredir. Kod incelendiğinde console1 ve console2 parametrelerinin sıfırdan başka değer almasına göre, eğer sıfırdan başka değer almışsa Console_LineSt veya Console_LineEnd parametrelerini sisteme dahil ederken, bu parametreler sıfıra eşitse NodePointList listesinden düğüm nokta koordinatlarını ayarlamaktadır.
Düğümler (Node) repeat objesi ile oluşturulmaktadır. Bütün koşullara uygun olan parametre GeneralNodePointList olduğu için repeat objesinin bitiş sayısı bu listeye göre ayarlanmıştır. Hesaplanan parametreler:
- CG_Node1, Kiriş ağırlık merkezine yerleştirilecek düğüm noktalarını oluşturan T="Node" olan objedir. Z koordinatına ekleme yapılarak kiriş ağırlık merkezi koordinatı ayarlanmıştır.
- Up_N_List1, Kiriş üst yüzeyinde oluşacak düğüm noktalarının koordinatlarını hesaplayan parametredir. GeneralNodePointList listesinin Z koordinatına kiriş yüksekliği kadar ekleme yapılıp ayarlaması yapılmıştır.
- Up_Node1, Kiriş üst yüzeyine yerleştirilecek düğüm noktalarını oluşturan T="Node" olan objedir.
- FromCentroidtoTop grubu içerisinde ağırlık merkezi ve üst yüzeyde bulunan nodeların bağlantısını sağlayan FELine objesinin ayarlamasının yapıldığı bölümdür. Rigid eleman olduğu için Section parametresi RigidSec'e eşitlenmiştir.
- Members grubu ağırlık merkezi üzerinde ard arda oluşan nodeları birbirine bağlayan FELine objesinin oluşturulan bölümdür. Section parametresi, centroid Section objesine eşitlenmiştir. "centroid" içerisinde kirişin kesiti bütün pointleri ile tanımlanmıştır.
- FirstConnection grubu içerisinde güzergah yönündeki ilk mesnetin üst yüzeyinde bulunan node ile kiriş ağırlık merkezinde bulunan nodeların ilki arasındaki FELine objesinin ayarlandığı bölümdür. Rigid eleman olduğu için RigidSec'e eşitlenmiştir.
- Last_Connection grubu içerisinde güzergah yönündeki son mesnetin üst yüzeyinde bulunan node ile kiriş ağırlık merkezinde bulunan nodeların sonuncusu arasındaki FELine objesinin ayarlandığı bölümdür. Rigid eleman olduğu için RigidSec'e eşitlenmiştir.
Koordinatların hesaplanması için kullanılan fonksiyonlar hakkında detaylı bilgi için bkz. 3D Geometrinin Güzergaha Yerlestirilmesi
Export
Bu kısımda ön germeli I kiriş objesinin kodu içerisinde hesaplanan parametrelerin ne anlam ifade ettikleri detaylı bir şekilde açıklanacaktır.
- "BRoute" parametresi, her obje için tek tek "alignment" seçimi yapılmasının önüne geçmek amacıyla "export"lanmıştır. Çalışma mantığı olarak kod incelenecek olursa, mesnetin altında bulunan altyapı objesinin alignmentını referans alarak kendini güzergahta konumlandırmaktadır.
- "kREF1" parametresi, güzergah yönüne doğru bakıldığında, ilk mesnetin üzerinde bulunan referans çizgisinin her iki uç noktasının koordinatlarını gösteren parametredir.
- "kREF2" parametresi, güzergah yönüne doğru bakıldığında, son mesnetin üzerinde bulunan referans çizgisinin her iki uç noktasının koordinatlarını gösteren parametredir.
- "BStart" parametresi, kREF1 içerisinde belirtilen iki noktanın orta noktasını ifade eden parametredir.
- "BEnd" parametresi, kREF2 içerisinde belirtilen iki noktanın orta noktasını ifade eden parametredir.
- "BPos_st" parametresi, console1 parametresi sıfırdan farklı bir değer aldığında kirişin başlangıç koordinatlarını hesaplayan parametredir.
- "BPos_end" parametresi, console2 parametresi sıfırdan farklı bir değer aldığında kirişin bitiş koordinatlarını hesaplayan parametredir.
Aşağıdaki parametreler kiriş referans çizgileri (refline) oluşturulurken kullanılan parametrelerdir.
- "LeftRefPT1" parametresi, yol güzergahının bitişinden kiriş objesine bakıldığında sol yöne düşen reflinenın başlangıç koordinatlarını veren parametredir.
- "LeftRefPT2" parametresi, yol güzergahının bitişinden kiriş objesine bakıldığında sol yöne düşen reflinenın bitiş koordinatlarını veren parametredir.
- "RightRefPT1" parametresi, yol güzergahının bitişinden kiriş objesine bakıldığında sağ yöne düşen reflinenın başlangıç koordinatlarını veren parametredir.
- "RightRefPT2" parametresi, yol güzergahının bitişinden kiriş objesine bakıldığında sağ yöne düşen reflinenın bitiş koordinatlarını veren parametredir.
- "Zloc" ismi ile başlayan parametrelerin tamamı kiriş reflinenının, güzergahın transverse yönde eğim almasından kaynaklı oluşacak yükselti farklarını hesaplamak için oluşturulmuş parametrelerdir.
- "Sbearlist" parametresi, kirişin oluşması için gereken elastomer mesnetlerin, Elastomer mesnet içerisinde yer alan ElastomerPosition parametresinin X ekseni koordinatlarına göre sıralanmış listesini hesaplayan parametredir.
- "TendonTemplate" parametresi, halat objesine referans veren parametredir. refs fonksiyonu ile oluşturulmuştur. Detaylı bilgi için bkz. Özel Fonksiyonlar
- "Point1, Point2, Point3, Point4" parametreleri, halat objesinin kiriş içerisinde doğru yerde oluşması için hesaplanmış parametrelerdir.
- "BeamRefL1, BeamRefL2, BeamRefR1, BeamRefR2, MidRef " parametreleri kiriş reflinenın toglobal fonksiyonu ile değerlerinin okunmasını sağlayan parametrelerdir. Bu parametreler kirişten sonra sisteme dahil olacak döşeme objesi oluşurken değerleri bu parametrelerden okuyabilmesi için exportlanmıştır.
- "BeamMid1, BeamMid2" parametreleri, onliner fonksiyonu ile kiriş ortasında bulunan refline koordinatlarını belirleyen parametrelerdir. Döşeme objesi için exportlanmıştır.
- "BeamsSlab" parametresi döşeme objesine referans veren parametredir. Akıllı köprü için exportlanmıştır.
- "SlabThick" parametresi, proje içerisinde referans gösterilen döşemenin hangi döşeme olduğunu belirleyen parametredir. Akıllı köprü için exportlanmıştır.
- "NumberofPiece" parametresi, kirişin finite modeli oluşturulurken döşeme objesi olmadığında kirişi kaç FELine objesine ayrılması gerektiğini, döşeme objesi olduğunda da o objenin içinde bulunan sayı kadar (Beam_Mesh parametresi kadar) FE_Line objesine ayrılması gerektiğine karar veren parametredir.
- "KCenterline" parametresi, kirişin ağırlık merkezinden geçen linenın başlangıç ve bitiş koordinatlarını gösteren parametredir.
- "refline_left" objesi, yol güzergahının bitişinden kiriş objesine bakıldığında sol yöne düşen reflinedır.
- "refline_right" objesi, yol güzergahının bitişinden kiriş objesine bakıldığında sağ yöne düşen reflinedır.
- "refline_mid" objesi, kirişin ortasında bulunan reflinedır. Bu üç refline döşemeye referans vermesi için exportlanmıştır.
Private
Private objesi, bir objenin oluşması için değer okuması gereken herhangi bir obje ya da veri tabanı var ise, kütüphanede objeyi düzgün modellemek adına kod içerisinde çağırdığımız kısımdır. Detaylı bilgi için bkz. Private Objesi
Ön gerilmeli I kiriş için gerekli private objeler :
- Güzergah (Alignment) objesi
- Altyapı objesi (kenar ayak veya başlık kirişi)
- Elastomer Mesnet